مقاله ساخت و فرمولاسیون گرانول جوشان پوسته دانه اسفرزه

دانلود مقاله ساخت و فرمولاسیون گرانول جوشان پوسته دانه اسفرزه
چکیده
در این تحقیق فرآورده جوشان حاصل از پوسته دانه اسفرزه در خانواده بارهنگ بصورت گرانولاسیون مرطوب تهیه شد. پوسته دانه اسفرزه از شرکت ایران داروک تهیه تحت و تست‌های فارماکوپه‌ای شامل: (ضریب تورم، خاکستر تام، وزن خشک و مواد ناخالصی) مبتنی بر استاندارد رفرانس‌ها قرار گرفت. سپس فرمولاسیونهای متعددی، (در مجموع ۳۰ فرمولاسیون) شامل نسبت‌های متفاوتی در پوسته‌ دانه اسفرزه، اسید و بازهای مختلف شامل (اسید سیتریک،‌اسید تارتاربک و سدیم بی‌کربنات)،‌پلی و منیل پیرولیدون بعنوان چسباننده، افزودنیهای دیگر شامل (رنگ دهنده، طعم دهنده و شیرین کننده)‌ با هم مخلوط هستند و توسط اتانول %۹۰ به گرانول تبدیل شدند گرانولهای تهیه شده از یک بامش ۱۰ عبور داده شدند و در آون با دمای سانتی‌گراد خشک گردیدند. سپس از یک بامش ۲۰ عبور داده شد. نتیجه فرمولاسیونها تهیه شده توسط خصوصیات ظاهری، زمان جوشش وPH، ریزش و میزان ماده مؤثره بررسی شد. البته باید توجه داشت که هر گرم از گرانول تهیه شده معادل ۴۰ میلی‌لیتر موسیلاژ به دنبال اضافه کردن بافر با ۸/۶= PH می‌دهد.
۳ فرمولاسیون با طعم‌های مختلف تهیه شد و توسط ۱۰ نفر از داوطلبین سالم تست شد. بعد از انجام آنالیز‌های آماری (فریدمن- ویکگسون)، بهترین فرمولاسیون شامل (%۹ اسید سیتریک، % ۱۹ اسید تارتاریک با %۳۲ سدیم بی کربنات، % ۴۰ پوسته دانه اسفرزه، ۳۰۰ میلی‌گرم ساکاند، ۷۵۰ میلی‌گرم آسپارتام) انتخاب شد. سرانجام مطالعات پایداری تبریع شده روی فرمولاسیون منتخب به مدت ۶ ماه در دمای سانتی‌گراد و رطوبت % ۷۵ انجام شد. در طی ماه ۱، ۲، ۳ و ۶٫ نمونه گیری انجام و تستهای فیزیکوشیمیایی روی فرمولاسیون صورت گرفت. در نتایج اختلاف معنی‌داری (۰۵/۰ > P) دیده نشد و پارامترهای گفته شده در بالا در طی ۶ ماه روی فرمولاسیون انجام گرفت.

کلمات کلیدی: پسیلوم اواتا، گرانولهای جوشان، پوسته دانه اسفوزه، فرمولاسیون گرانول، گرانولاسیون مرطوب، مطالعات پایداری.

پیشگفتار:
امروزه ضمن گسترش روز افزون تحقیقات در زمینه داروهای گیاهی، تجویز و کاربرد آنها روز به روز در کشورهای مختلف جهان رو به افزایش است. علت عمده این توجه آن است که گیاهان در قرن‌های پیش مورد مصرف دارویی بوده‌اند و اثرات درمانی آنها در طول سالیان متمادی تجزیه و به اثبات رسیده است، کشور ایران نیز از لحاظ جغرافیایی و آب و هوایی از موقعیت مناسبی برخوردار است و برخورداری از این عامل مهم باعث گردیده در بین گیاهان دارویی موجود در ایران که رشد گونه‌های مختلف گیاهی در آن امکان پذیر باشد همچنین سابقه بسیار طولانی در کاربرد آنها توسط دانشمندان بزرگ و صاحب نام، از پیشروان استفاده از گیاهان در درمان بوده و نقش بسزایی در تکامل گیاه درمانی در طی قرون و اعصار ایفا نموده است.
گیاه اسفرزه با نام علمی Psylium ovata به منظور درمان یبوست و ضد التهاب دستگاه گوارشی به کار می‌رود. البته اثرات درمانی متعددی به غیر از موارد بالا از این گیاه کشف شده، از جمله این کاربرد‌ها می‌توان: کمک به کاهش کلسترول خون و همچنین کاهش قند خود در افراد دیابتی را نام برد. لذا با توجه به اثرات درمانی این گیاه، پذیرش بهتر بیماران و سهولت مصرف توسط بیماران و عدم وجود آن به صورت جوشان در بازار دارویی کشور، در این پایان‌نامه اقدام به تهیه فرمولاسیون گرانول جوشان پوسته دانه اسفرزه نمودیم. لازم به ذکر است اثر درمانی اسفرزه هم در دانه و هم در پوسته دانه آن موجود می‌باشد که خاصیت معینی آن در پوسته دانه ۵ برابر دانه اسفرزه می‌باشد.

فهرست
چکیده: ۱
پیشگفتار: ۲
فصل اول. ۳
اسفرزه ۳
۱-۱- اسفرزه ۴
۱-۱-۱ ریخت شناسی: ۴
۲-۱-۱- زمان جمع آوری.. ۵
۳-۱-۱- خرده نگاری.. ۶
۴-۱-۱- طرز نگهداری.. ۶
۵-۱-۱- دامنه انتشار. ۶
۶-۱-۱- مواد متشکه. ۷
۷-۱-۱- مواد مصرف گیاه: ۸
۸-۱-۱- مهم ترین اثرات گزارش شده اسفرزه: ۸
۱-۸-۱-۱- بیماریهای قلبی – عروقی.. ۸
۹-۱-۱- نحوه و مقدار مصرف به عنوان ملین گیاهی.. ۹
۱۰-۱-۱- مکانیسم اثر: ۹
۱۱-۱-۱- موارد عدم مصرف: ۱۰
۱۲-۱-۱- در دوران بارداری و شیردهی: ۱۰
۱۳-۱-۱- تداخل دارویی: ۱۰
۱۴-۱-۱- موارد احتیاط: ۱۰
۱۵-۱-۱ اشکال دارویی: ۱۱
۲-۱- کنترل کیفی و کمی شیمیایی پوسته دانه اسفرزه ۱۱
فصل دوم. ۱۴
یبوست.. ۱۴
۱-۲- یبوست.. ۱۵
۲-۲- اتیولوژی: ۱۶
۳-۲- درمان. ۱۷
۱-۳-۲- درمان غیر دارویی: ۱۷
۲-۳-۲- درمان دارویی.. ۱۸
فصل سوم. ۲۱
کلیات فرآورده جوشان. ۲۱
۱-۳ مقدمه. ۲۲
۲-۳- تعریف پودر (powder) 22
۱-۲-۳- انواع پودرها : ۲۲
۳-۳- تعریف گرانول (granule) 23
۱-۳-۳- انواع گرانولها ۲۴
۴-۳- مزایای فرآورده های پودری و گرانولی: ۲۴
۵-۳- معایب پودرها و گرانولها: ۲۵
۶-۳- کلیاتی در مورد فرآورده های جوشان: ۲۶
۱-۶-۳- مکانیسم ایجاد جوشش درفرآورده های جوشان. ۲۷
۲-۶-۳- موادبکار رفته در فراورده های جوشان. ۲۷
۱-۲-۶-۳- منابع اسیدی.. ۲۸
۲-۲-۶-۳- منابع بازی.. ۳۱
۳-۲-۶-۳- چسباننده ۳۳
۴-۲-۶-۳- ترکیبات شیرین کننده: ۳۶
۵-۲-۶-۳- ترکیبات طعم دهنده: ۳۷
۶-۲-۶-۳- رنگ دهنده ۳۹
۷-۲-۶-۳- موادافزایش دهنده محلولیت.. ۴۱
۸-۲-۶-۲- مواد پایدار کننده ۴۶
۷-۳- بسته بندی.. ۴۷
۸-۳- انواع فرآورده های جوشان. ۴۹
۱-۸-۳- پودرهای جوشان. ۴۹
۲-۸-۳- گرانولهای جوشان. ۴۹
۱-۲-۸-۳- گرانولاسیون مرطوب.. ۴۹
۲-۲-۸-۳- گرانولاسیون خشک… ۵۰
۳-۲-۸-۳- گرانولاسیون به روش ذوب.. ۵۰
۱-۱-۲-۸-۳- مزایای گرانولاسیون مرطوب.. ۵۱
۲-۱-۲-۸-۳- معایب گرانولاسیون مرطوب.. ۵۲
۹-۳- آزمایشات کنترل فیزیکوشیمیایی گرانولهای جوشان. ۵۳
۱-۹-۳- خصوصیات ظاهری.. ۵۳
۲-۹-۳- تعیین مقدار موثره دارویی.. ۵۳
۳-۹-۳- زمان جوشش و انحلال. ۵۳
۴-۹-۳- pH محلول. ۵۴
۵-۹-۳- تعیین مقدار رطوبت گرانولها ۵۴
۱۰-۳- آزمایشات پایداری و تعیین عمر مفید دارو. ۵۵
۱-۱۰-۳- آزمایش پایداری تسریع شده ۵۵
۲-۱۰-۳- آزمایش پایداری ادواری (تاریخ واقعی) ۵۵
۳-۱۰-۳- عمر قفسه‌ای.. ۵۶
فصل چهارم. ۵۷
کار تجربی.. ۵۷
۱-۴- مقدمه: ۵۸
۲-۴- وسایل و دستگاه های بکار رفته: ۶۰
۳-۴- مواد بکار رفته: ۶۱
۴-۴- تهیه پودر پوسته دانه اسفوزه ۶۲
۱-۴-۴- کنترل های کیفی و کمی شیمیایی پوسته دانه اسفرزه ۶۲
۶-۴- تهیه گرانول جوشان. ۶۵
۷-۴- آزمونهای کنترل فیزیکوشیمیایی.. ۶۷
۱-۷-۴- بررسی خواص ظاهری.. ۶۸
۲-۷-۴- تعیین ریزش گرانول ها ۶۸
۳-۷-۴- آزمون تعیین pH محلول. ۶۸
۴-۷-۴- تعیین مدت زمان جوشش و چگونگی انحلال. ۶۸
۵-۷-۴- آزمون تعیین مقدار موثردارویی.. ۶۸
۶-۷-۴- آزمایش پایداری.. ۶۹
۱-۶-۴- انتخاب مخلوط اسید و باز در حضور اسفرزه ۶۹
۲-۶-۴- استفاده از سورفکتانت‌ها ۷۰
۳-۶-۴- اصلاح طعم فرمولاسیون های منتخب.. ۷۱
۴-۶-۴- اصلاح طعم فرمولاسیون توسط شیرین کننده ۷۲
۵-۷-۴- انتخاب فرمولاسیون نهایی.. ۷۳
فصل پنجم. ۷۴
نتایج و بحث.. ۷۴
۱-۵- مقدمه. ۷۵
۲-۵- نتایج و بحث مربوط به مطالعات انجام شده بر روی ریزش پودر اسفوزه ۷۷
۱-۲-۵- تابعیت ریزش پودر اسفرزه ۷۷
۲-۲-۵- نتایج حاصل از بررسی ریزش پودر اسفوزه توسط دستگاه ریزش سنج.. ۷۷
۳-۵- نتایج حاصل از بررسی ریزش پودر اسفوزه با محاسبه اندیس کار و ضریب هانسر. ۷۸
۴-۵- بررسی فرمولاسیون های تهیه شده برای انتخاب منابع اسیدی و بازی.. ۸۱
۵-۵- بررسی فرمولاسیون های تهیه شده جهت دستیابی به pH مناسب.. ۸۱
۶-۵- بررسی فرمولاسیون های تهیه شده از سورفکتانتهای مختلف… ۸۲
۷-۵- بررسی فرمولاسیون تهیه شده از منابع اسیدی و بازی، طعم دهنده و شیرین کننده ۸۴
۸-۵- بررسی فرمولاسیون جدول (۱۳-۴) حاوی شکر و آسپارتام: ۸۴
۹-۵- نتایج حاصل از نظرخواهی داوطلبین در مورد ۳ فرمولاسیون منتخب.. ۸۵
۱۰-۵- آزمونهای پایداری تسریع شده ۸۶
۱۱-۵- نتیجه‌گیری نهایی: ۸۸
منابع و مآخذ: ۹۲